Rośliny chronione w Polsce

Angelica archangelica - Arcydzięgiel litwor
rodzina: Apiaceae
stanowisko: słoneczne; wilgotne
wysokość: do 150 cm
kwitnienie: VI-VII

Na wilgotnej łące wspaniała roślina architektoniczna - wysoka, pokaźna. Jest rośliną dwuletnią. W nazwie zawarta jest informacja, że to roślina aniołów (w łacinie i w nazwach ludowych: anielskie ziele, archangielski korzeń, anielski korzeń). Objęta w Polsce częściową ochroną choć w dalszym ciągu przez jednych tępiona jako barszcz Sosnowskiego, przez innych pozyskiwana jako materiał zielarski.

Cyclamen purpurascens - Cyklamen purpurowy, C. europejski
rodzina: Primulaceae
pochodzenie: Europa południowa i środkowa
mrozoodporność: 3 do 9
stanowisko: cieniste; gleba próchnicza, przepuszczalna
opis: liście jajowate, okrągłe, zielone w dwóch odcieniach; kwiaty różowe
kwitnienie: VIII-XI

Rodzimy gatunek cyklamena - spotykany w południowej i środkowej części Europy, w Polsce można go znaleźć w Sudetach. Niewielki, liście okrągłe ze srebrzystym wzorkiem, kwiaty różowe i ciemnoróżowe. Wymaga stanowiska ocienionego, dobrze radzi sobie posadzony między korzeniami drzew lub między kamieniami na ocienionych skalniakach.

Dactylorhiza maculata - Kukułka plamista
rodzina: Orchidaceae
pochodzenie: Europa, Polska
strefa mrozoodporności: 5-9
stanowisko: słoneczne, półcieniste
wysokość: 40-60cm
kwitnienie: V-VI

Kukułka plamista, stoplamek to rodzimy storczyk o prostej, grubej łodydze, na której szczycie w maju pojawiają się różowe kwiaty zebrane w zwarty kłosowaty kwiatostan. Liście nakrapiane licznymi, ciemnymi plamami. W Polsce dość rozpowszechniony, spotykany na mokrych łąkach, torfowiskach - jest jednak rośliną chronioną. W ogrodzie wymaga przede wszystkim stanowiska wilgotnego.

Dactylorhiza speciec - Kukułka
rodzina: Orchidaceae
pochodzenie: kosmopolityczny; Polska
strefa mrozoodporności: 5-9
stanowisko: słoneczne, półcieniste
wysokość: 40-60cm
kwitnienie: V-VI

Kukułka, storczyk szerokolistny, stoplamek to rodzimy storczyk o prostej, grubej łodydze, na której szczycie w maju pojawiają się różowe kwiaty zebrane w zwarty kłosowaty kwiatostan. Liście mniej lub bardziej nakrapiane ciemnymi plamami. W Polsce dość rozpowszechniony na całym niżu, porasta mokre łąki, torfowiska jest jednak rośliną chronioną. Rośliny te bardzo łatwo krzyżują się między gatunkami, u osobników otrzymanych z siewu często występują różnice w wysokości, kształcie kwiatów, wybarwieniu liści.

Epipactis palustris - Kruszczyk błotny
rodzina: Orchidaceae - storczykowate
strefa mrozoodporności: 5 do 9
stanowisko: słońce, półcień; wilgotne, mokre
wysokość: 30-70 cm
kwitnienie: VI-VII

Kruszczyk błotny to jeden z piękniejszych rodzimych storczyków. Spotkać go można na mokrych łąkach, torfowiskach, łęgach i innych otwartych obszarach przynajmniej okresowo podmokłych.

Eryngium maritimum - Mikołajek nadmorski
rodzina: Apiaceae - selerowate
pochodzenie: wybrzeża Europy
strefy mrozoodporności: 4 do 9
stanowisko: słoneczne; gleba uboga, piaszczysta, przepuszczalna
opis: wysokość do 70 cm
kwitnienie: VI-VIII

Mikołajek występujący także w Polsce w siedliskach naturalnych: porasta wydmy nad Morzem Bałtyckim. Doskonale przystosowany jest do trudnych warunków panujących w tym środowisku.

Gladiolus imbricatus - Mieczyk dachówkowaty
rodzina: Iridaceae
pochodzenie: Europa
stanowisko: słoneczne; wilgotne
wysokość: do 80 cm 
kwitnienie: VI

Gatunek rodzimy, występujący na mokrych łąkach - jednak na stanowiskach naturalnych coraz mniej liczny, zagrożony.  Tworzy w naturze i w warunkach ogrodowych skupiska składające się z roślin dorastających do 80 cm. Kwitnie z początkiem lata.

Gladiolus palustris - Mieczyk błotny
rodzina: Iridaceae
pochodzenie: Europa Środkowa
stanowisko: słoneczne; wilgotne
wysokość: do 80 cm 
kwitnienie: VI

Jeszcze do połowy XX w. dość pospolity gatunek rodzimy występujący na mokrych łąkach. Obecnie pod ścisłą ochroną, od początku XXI w. na stanowiskach naturalnych objęty programem reintrodukcji przy naszym udziale.

Hepatica nobilis - Przylaszczka pospolita
rodzina: Ranunculaceae - jaskrowate
strefa mrozoodporności: 3 do 9
stanowisko: półcień, cień; gleba wilgotna, próchnicza, zasadowa
wysokość: 10-20 cm
kwitnienie: III-V

Urocza, maleńka bylina występująca w liściastych lasach całej Europy. W ogrodzie wymaga stanowiska ocienionego, zasobnego w kompost i lekko zasadowego.

Marsilea quadrifolia - Marsylia czterolistna
rodzina: Marsileaceae
pochodzenie: Europa (część południowa, zachodnia i środkowa), Japonia, północne Indie 
stanowisko: słoneczne, półcieniste; mokre, woda 5 do 40 cm
wysokość: 10-25 cm

Przypominająca do złudzenia czterolistną koniczynę niewielka paproć wodna (na wiosnę jej młode liście - jak u większości paproci - wyrastają na kształt pastorałów).

Nymphoides peltata - Grzybieńczyk
rodzina: Menyanthaceae - bobrkowate
stanowisko: słoneczne
głębokość: 10-60 cm
kwitnienie: VI-VII

Grzybieńczyk to “fałszywa” lilia wodna: okrągłe pływające liście i kłącza zakorzenione w dnie na głębokości około 0,5m tak bardzo przypominają miniaturowego grzybienia.

Phyllitis scolopendrium - Języcznik zwyczajny
rodzina: Aspleniaceae
pochodzenie: Japonia, Europa, Ameryka Północna
strefa mrozoodporności: 5
stanowisko: półcień, cień; próchnicza gleba, między kamieniami
wapń: tak
rozmnażanie: zarodniki, podział
liść: 30-60 cm na 4-8 cm
synonim: Asplenium scolopendrium

Interesująca paproć o lancetowatych, zielonych, lśniących liściach. Wymaga podłoża dobrze zdrenowanego. Może być wysadzona na północnej stronie skalniaka: będzie jej służył chłód i cień, dobrze jest jednak gdy podłoże nie przesycha całkowicie.

Polystichum aculeatum - Paprotnik kolczysty
rodzina: Dryopteridaceae - nerecznicowate
pochodzenie: gatunek szeroko rozpowszechniony na kuli ziemskiej (w Polsce na  terenach górzystych)
strefa mrozoodporności: 4
stanowisko: półcień, cień; gleba wilgotna, próchnicza
wapń: tak
rozmnażanie: zarodniki liść: do 100 cm

Piękna paproć szeroko rozpowszechniona na kuli ziemskiej, w Polsce chroniona -  można ją spotkać w górach. Koronkowe liście są wzniesione pionowo, zimozielone (czasami warto jednak usunąć wiosną stare liście i zrobić w ten sposób miejsce dla nowych).

Trapa natans -Kotewka orzech wodny
rodzina: Trapaceae
stanowisko: słońce, półcień;
roślina o liściach pływających,
zakorzeniona na głębokości do 50 cm
kwitnienie: VI-VIII

To chyba jedna z najpiękniejszych roślin wodnych o liściach pływających. Pomimo że jej kwiaty są bardzo niepozorne, liście kotewki nie pozwolą nam się nudzić.